تقوبم کردی

در استان ايلام با توجه به کوهستاني بودن و تغييرات دمايي به نسبت موقعيت جغرافيايي، داراي تقويمي بوده. اين تقويم محلي در ايلام در حدود  2 ماه جلوتر از تقويم رسمي كشور مي‌باشد. به شيوه‌اي كه، اوايل آبان ماه زمستان مي‌باشد و براي شب اول زمستان، در گذشته معمولا برخي مراسمات محدود برگزار مي‌گرديد. به عنوان مثال مردم در اين شب دور هم جمع شده و به شب‌نشيني و قصه گفتن و انجام برخي بازي‌ها و سرگرمي‌ها مي‌پرداختند و معتقد بودند كه كسي كه در اين شب بخوابد، زمستان آن سال هميشه در خواب مي‌ماند و كارهايش عقب مي‌افتد و در حال حاضر هم اين موضوع در برخي نقاط رعايت مي‌گردد.

نام تقويم سنتي ايلام، تقويم فرس يا تقويم کردي مي‌باشد. اين تقويم از ديرباز مورد استفاده اهالي قرار مي‌گرفته است و هم اکنون نيز کم و بيش اسامي روزها و ماه‌هاي کردي بر سر زبان‌ها جاري است و کمتر در مورد ماه‌هاي فارسي سخن مي‌رانند.

 نام فصل‌ها:

 1-فصل وهار کردي(بهار)

 2-فصل پايز کردي(پاييز)

 3-فصل سردواي کردي

 4-فصل زمسان کردي(زمستان)

 

 نام ماه‌ها:

 اسامي ماه‌هاي فصل وهار کردي

 1-مانگ اول وهار(بهمن)

 2-مانگ وسط وهار(اسفند)

 3-مانگ آخر وهار(فروردين)

 اسامي ماه‌هاي فصل پايز کردي

 1-مانگ اول پايز(ارديبهشت)

 2-مانگ وسط پايز يا  کوکر(خرداد)

 3-مانگ آخر پايز يا گاغور(تير)

 اسامي ماههاي فصل سردواي کردي

 1-مانگ اول سردوا(مرداد)

 2-مانگ وسط سردوا(شهريور)

 3-مانگ آخر سردوا(مهر)

 اسامي ماه‌هاي فصل زمسان کردي

 1-مانگ اول زمسان(آبان)

 2-مانگ وسط/ناوگ  زمسان يا مانگ سيه(آذر)

 3-مانگ اخر زمسان يا خاک ليو (دي)