*مقدمه
تغيير فرهنگ روستايي; آدمهايي كه هميشه در جستجوي زندگي آرام و به دور از ازدحام شهرها هستند، تصويري شاعرانه از روستا در ذهن خود دارند و براي همين است كه خيلي وقتها ميگويند خوشا به حالت اي روستايي. روستايي خبر از بوقهاي پي در پي ماشينها و هياهوي شهرنشيني ندارد. زندگي شهري اما نقطه مقابل روستاست و گذران زمان در شهر خود قصهاي متفاوت از روستا دارد. زندگي شهري مهارت و فوت و فن خاص خود را طلب ميكند.(4)
مناطق روستایی کجاست؟ همان جایی که اکثریت مردم جهان در آن زندگی می کنند. در کشور ما ایران نیز براساس آمارها در سال 1388 نزدیک به 30درصد مردم در روستاها زندگی می کردند. به نظر می رسد تا سال1400 این امار به 45 درصد برسد( روند معکوس مهاجرت) این مسئله لزوم توجه به مسائل زیر را به همرا دارد:1-مسکن روستایی مناسب 2-تغذیه 3-بهداشت 4-در آمد 5- گسترش راههای ارتباطی 6- بیکاری آشکار وپنهان (اشتغال)7-تسهیلات وخدمات زیر بنایی ( ارتقاي فرهنگي ) 8-مدیریت منابع انسانی و طبیعی و...کوشش کنیم در جهت انتخاب بهترین برنامه ها برای رسیدن به هدفهای مشخص.
چرا این همه زیبایی ولی مهاجرت؟ 1.افزایش فقر در روستاها 2.کشاورزی و دامداری به شکل بسیار سنتی وسخت3. کسب در آمد زیاد در کوتاه مدت در نواحی شهری 4. کمبود امکانات رفاهی 5.زیاد شدن فاصله در آمدی شهر وروستا 6. کم توجهی دولت مردان به روستاها 7.جاذبه های کاذب شهر نشینی 8.تجربه زندگی ماشینی جدید 9 عدم پایبندی جوانان به شغل پدران 10.تصویر آینده بهتر وروشن تر برای فرزندان در شهر11. کم رنگ شدن اعتبار و دانش و فرهنگ بومی و...هر جا آب است آبادانی است.(5)
*سابقه:
مطالعه در زمينه ي مسائل و مشكلات روستاها بطور اعم، در سطحي نسبتا وسيع صورت گرفته اما بطور اخص، در زمينه ي مسائلي همچون سطح فرهنگي، بافت روستايي، طرح هاي هادي و اثار و نتايج اين طرح ها در موارد مختلف در ايران بسيار اندك، محدود و پراكنده و موردي توسط تنها برخي نهاد ها و سازمانها بوده است. از ميان برخي از نهاد هاي مسئول در اداره ي امور روستا از ساليان قبل، در زمينه ي ساخت و بافت روستايي، بنياد مسكن در اين زمينه اقداماتي انجام داده است كه جامع ترين آن توسط دكتر مهدي طالب به صورت كتابنامه اي مدون تحت عنوان «مديريت روستايي در ايران»تدوين شده است.(1) .
*هدف
در این تحقيق برآنیم با پرداختن به مسائل روز روستا تلاش کنیم تا با پرهیز از هرگونه غرض ورزی، کینه توزی، شخصی نگری، سطحی نگری، قومیت گرایی، تخریب و تضعیف به بررسی مسائل روز روستا - باتاكيد برفرهنگ روستايي- بافت روستايي وآثارطرح هاي هادي - پرداخته و با اظهار نظرهای خود که مبتنی بر نگاه کارشناسانه در جهت پیشرفت و ترقی روزافزون روستا است چالشهای موجود، کاستی ها، کمبودها، ضعفها، قوتها، نیازمندیها رفع یا تحقق آنها برداریم.
بررسي هاي مربوط به سياست هاي توسعه ي روستايي، بايد نشان دهنده ي چرخش معني دار رفتار و جهت دهي هاي دولتي، براي پاسخگويي به نياز هاي روستا و روستاييان باشد. ايجاد پويايي در جامعه ي روستايي و خارج ساختن آن از سكوت و انزوا در جريان رشد و توسعه ي كشور، واگذاري برنامه هاي دولتي به مديريت محلي و روستاها، نيازمند يك مديريت منسجم و مطلوب براي تامين اهرم هاي لازم در توسعه ي جوامع روستايي است بايد در تحليل ها، جايي براي تحليل عملكرد مديريت جديد در عمران و توسعه روستايي در نظر گرفت. اين بررسي ها و تحليل ها ابعاد جديدتري به برنامه ي تحقيق در توسعه ي روستايي ميدهد(2).
*چه كاربردهايي از انجام اين تحقيق متصور است؟
شناسايي، پيشبيني، كنترل و برنامه ريزي در راستاي رشد و توسعه روستاهااز نظر توانمندي و عملكرد ارگان هاي مربوطه همچون بنياد مسكن،جهاد سازندگي،و طرح هايي چون طرح هادي و... ميباشد.
در حال حاضر، با توجه به اهميت ظرفيت شناسي و ظرفيت سازي توسعه اي روستا ها كه با توانمندي و توانمند سازي آنها در ارتباط تنگاتنگ قرار مي گيرد و تشكيل شوراي اسلامي روستايي و تاسيس دهياري هاو... بخش زيادي از مشكلات كلان مديريت روستايي كه ناشي از ناديده گرفتن مقام اجرايي و تغييرات مداوم ساختاري بوده و به اتمام رسيده است.
*استفاده كنندگان از نتيجه تحقيق:
1.استانداري ها.- 2.فرمانداري ها.-3.شهر داري ها.-4.شوراي اسلامي روستاها.- 5.مراجع آموزش و مراجع دانشگاهي و پژوهشي.-6.بنياد مسكن.-7.جهاد سازندگي.- 8.مجري هاي طرح هاي هادي و...
*روش گردآوري اطلاعات :
در تحقيق حاضر متناسب با اهداف ، سوالات و فرضيات، روش گرد آوري اطلاعات تركيبي از روش هاي توصيفي – تحليلي مبتني بر مطالعات كتابخانه اي ، بررسي اسنادي و مشاوره است.
در اين پژوهش روش اصلي جمع آوري اطلاعات ، اسنادي(كتابخانه اي) مي باشد يعني با مراجعه به كتابخانه ي دانشگاه زابل و سايت هاي اينتر نتي اطلاعات مورد نياز جمع آوري شده است.
*برخي از مشكلات
مشكلات بهداشتي درماني، کمبود آب شرب سالم، آسفالت راه های مواصلاتی، گازرسانی، برق رساني، قطع کانالهای تلویزیونی و نبود پوشش شبکههای صدا و سیما، بهسازی، ساخت مساجد ومدارس وخانه هاي بهداشت، مشکلات قنوات و چاههای آب آشامیدنی و کشاورزی، فرسودگی تابلوهای برق و افت ولتاژ برق، روشنایی معابر و سرقت کابلهای برق لایروبی قنات، انتقال دامداری ها از داخل به خارج از روستا، کمبود پزشک، ایجاد ناحیه صنعتی، احداث راه های جدید، لوله کشی آب روستایی، احداث و حفر چاه آب کشاورزی، ایجاد اشتغال و تعیین مکان دفن زباله، اختصاص اعتبارات بیشتر به بخش توسعه کشاورزی، احداث فضاهاي ورزشي ، تکمیل جاده ها، حمایت های مادی ، تغييرفرهنگ روستا نشينان، اعتبارات دهیاریها، اشتغال، ازجمله مشکلاتی بود که دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی روستاها بیان نمودند.(6)
اولويت بندي مسائل و مشکلات يکي از موضوعات مهمي بوده که بايد شوراهاي اسلامي روستاها و دهياران در اختيار مسئولان اجرايي قرار داده تا با اولويت بندي مشکلات بتوان گام هاي اساسي در جهت حل آن ها برداشت و نماينده مردم نيز در جهت پيگيري و نظارت بر اجراي کارها همکاري کند.
*مقايسه مشكلات ديروز وامروز روستايي
در بسياري ازجوامع روستاها مبداءوكوچكترين مقياس تقسيمات به شمار مي روند و كشور ما نيز ازاين قاعده مستثني نيست. با نگاهي اجمالي به سير پيشرفت كشور وهمچنين عمران و آباداني شهر ها و روستاها اگر از بدوانقلاب به مشكلات روستايي نگاهي بياندازيم چند نكته به ذهن مي رسدكه همه مي توانند به ان اذعان نمايند.
نداشتن آب و برق وگاز و تلفن و خيابانهاي منظم وترو تميز اين امكانات اگر در روستايي مشاهده مي شد روستاي ايده آل به نظر مي رسيد. وهمگان اين انگاره را در ذهن خود داشتند كه چه روستاي ْآباديست. داراي همه امكانات به صورت يكجاست.(7)
در سالهاي اخير قضيه كلا به عكس شده است طوري كه وقتي نظام ادره روستا ها با دهياري ها سر و سامان گرفت و مديريت روستايي نيز مورد توجه مسئولان قرار گرفت الحق والانصاف از كارهاي بسيار بزرگي در روستاها صورت گرفته است. (به طور مثال ساخت پل زير گذر در روستا ها با هزينه ميلياردي جهت رفاه اهالي)در سالهاي اخير با تاسيس دهياريها نظام اداري روستا ها وپيگيريها منظم شده وتمامي سوابق در تمامي ابعاد به طور جدي جمع اوري و ضابطه مند گرديده است كه جاي بسي خوشحالي مي باشد.
چرا كه روستاهاي آباد، شهرهاي مدرن و فاقد مشكلات را مي سازند . وقتي روستايي در همان مكان به حداقل نيازهاي خود وامكاناتي كه دارد دسترسي پيدا كرده است و قانع نيز مي باشد و با استفاده از پتانسيلي كه در روستاي خود دارد نسبت به كشت وكار و توليد همت مي گمارد. و كمك به اقتصاد كل كشور نموده و از رفتن و مهاجرت به شهر و حاشيه نشيني و هزاران مشكل ديگر دوري مي گزيند. و اين يعني كمك به اداره شهري و مديريت بهتر شهري مي باشد زيرا بسياري ازمشكلاتي كه مديران شهري با آن دست به گريبان هستند. مشكلاتي است كه حاصل از برخورد دو فرهنگ غير متجانس با هم مي شود.(كه از بعد مديريت شهري نيز مي تواندمورد بررسي قرار گيرد)
لذا به تمامي روستاييان پيشنهاد ميشود كه در روستا هاي محل سكونت خود بمانند و محل زندگي آبا و اجدادي خود را رونق دهند و تقويت نمايند. و اصل و هويت خود را حفظ نمايند. و از رفتن به جوامع غريب و نداشتن هويتي خالص بپرهيزند. چرا كه با مهاجرت به شهر تمامي آن اصالت و ارزشهاي قبيله اي و طايفه خود را از دست مي دهد و دنبال هويتي جديد و اصالتي جديد در جامعه ديگر ميباشد.
تمامي مطالبي كه در بالا گفته شد اين نكته را مي رساند كه دولتهاي اخير تمام توان خود را براي ساختن روستا هاي آباد به كار گرفته اند كه قابل تقدير است. و اين امكان را به تمامي عاشقان كشاورزي و توليد مي دهد كه با زندگي در روستا با هزينه هاي كمتر امكان رفاه نسبي را حاصل نمايند. لذا از توسعه روستايي و توجه به روستا در سند توسعه ملي مي توان اين نتيجه را گرفت كه توسعه روستا محور بسيار مهم و با ارزش است.
*امروزي شدن روستاها:
هرچند هنوز هستند روستاهايي كه زندگي صنعتي و تاثيرات زندگي شهري آنها را متحول نكرده است، اما زندگي روستايي با تمام زيباييهايش رو به سوي تحولي ناخوشايند دارد.
اگرچه هنوز ميان شهر و روستا تفاوتهاي بارزي وجود دارد، اما سبك زندگي روستاييان در حال تغيير است و با شتابي روز افزون از گذشتهها فاصله ميگيرد. حالا در برخي روستاها خيلي از سبكهاي زندگي شهري وارد شده، آنقدر كه براي قديميها كمتر چيز آشنايي از گذشته بر جاي مانده است.
براي كساني هم كه راه شهر را پيش گرفتند و ساليان دراز دور از روستايشان بودهاند، شايد باور ديدن روستاي كودكيهايشان كمي دشوار باشد. ويژگيهاي شيوه زندگي روستايي در دورههاي گذشته اجازه نميداد تا پديده سبك زندگي به معنايي كه در شهر ديده ميشود به وجود آيد.(6)
اما با رشد فرآيند شهرنشيني يا همان شهري شدن در روستاها نيز سبك زندگي در حال شكلگيري است. هرچند در گذشته پوشش اهالي روستا با فرهنگ سنتي روستاييان پيوند داشت و با شهرنشينان كاملا متفاوت، اما حالا يكي از تغييرات روستاها نسبت به گذشته تغيير در پوشش اهالي روستاست كه چندان تفاوتي با پوشش شهرنشينان ندارد.
در خيلي از روستاها، روستاييان ديگر همچون گذشته لباس سنتي تن نميكنند و حالا پوشش جوان روستايي فرق چنداني با جوان شهري ندارد.«با ورود تلويزيون و رسانههاي جمعي به روستاها، زندگي شهرها به روستاها نيز سرايت يافت، به گونهاي كه در موارد بسياري روستاها به دنبالهروي از شهرها پرداختند، در نتيجه نوعي يكسان سازي سبك زندگي روستاييان با شهرنشينها يا همان شهري شدن روستا ايجاد شد. اكنون بيشتر ابزارهاي مورد استفاده در شهرها در روستاها نيز رايج است. البته تاثيرپذيري روستا از شهر همواره تابع بعد مسافت ميان اين دو بوده است. يعني هرچه روستايي به شهر نزديكتر باشد به همان ميزان نيز نفوذ عناصر و فرهنگ شهر در روستا نيز بيشتر ميشود.
*ورود تكنولوژي به روستا:
زمان ميگذرد و با پيشرفت علم و پيدايش تكنولوژي، زندگي روستايي نيز رنگ و بوي ديگري مييابد. سبك زندگي در روستا حالا مثل بسياري از جنبههاي زندگي آدمهاي امروزي تغيير كرده و حالا به چشم روستا، شهر نمادي براي امروزي شدن است. بسياري از عناصر زندگي شهري در زندگي روستايي راه يافته است. حالا ديگر زن روستايي تقريبا از همان ابزاري استفاده ميكند كه زن شهرنشين در خانهاش دارد.
شكل فعاليتها نيز در روستاها تغيير اساسي كرده است، هر چند در خيلي روستاها هنوز هم كار روستايي كشاورزي و دامپروري است، اما دختر روستايي كه تا همين چند سال پيش پشت دار قالي مينشست و با دستان هنرمندش بر تار و پود آن نقش ميزد حالا انگار همچون دختر شهرنشين به دنبال مهارتهاي تازهتري است لذا بالاجبار مادران روستائي هنرهاي کهني که سينه به سينه به آنها رسيده بود با خود به گور مي برند.
حالا در خانه زن روستايي جاي جارو دستي را جارو برقي، جاي پشتي را مبلمان و شايد جاي سفره روي زمين را ميز ناهارخوري البته نه در شكلي كاملا مدرن پركرده است. ديگر بوي نان محلي در كوچه پسكوچههاي روستا به مشام نميرسد و انگار نانهاي ماشيني، سفرههاي خانههاي روستايي را رونق ميدهد. در كنار همه اين تغييرات اضافه شدن برق، گاز، تلفن، مدرسه و بيمارستان همگي اجزايي از عناصر زندگي شهري است كه زندگي روستايي را متحول و آن را به زندگي شهري نزديكتر كرد. «در سالهاي گذشته داشتن خانه هاي لوكس و زندگي هاي مرفه در روستا ها واقعا در حد صفر بود واصلا روستايي به رفاه نسبي وداشتن خانه وماشين لوكس و... نمي انديشيد. حال امروزه در برخي از روستاها خانه هاي آنچناني و لوكس با مبلمان ۲۰ الي ۳۰ مليون توماني و ديدن بهترين اتومبيل هاي روز جهان كه اهالي داراي مكنت از ان استفاده مي كنند.در روستا ها دور از دسترس نيست. و در برخي اوقات سطح رفاه برخي از روستاييان بيشتر از بسياري از افراد شهري مي تواند جلوه گري نمايد.» عناصر زندگي شهري حالا در كنار زندگي روستايي جا خوش كرده و زندگي روستايي حالا مخلوطي از گذشته و حال است. هر چند تغييراتي در سبك زندگي روستاها وارد شده اما روستا، همان روستاست با همان مردماني كه آسمان، زمين، عشق، هوا، سادگي و پاكي حقيقت زندگيشان مال آنهاست.
به ياد داشته باشيم و هيچ وقت فراموش نکنيم که روستا به خاطر فرهنگ و آداب و سنن خاصش و کوچه هاي خاکي و مردمان ساده و خونگرمش روستاست.
*تغيير شكل خانههاي روستايي:
زمانه كه تغيير كرد و همه چيز رو به جلو رفت، شكل خانههاي روستا نيز تغيير يافت و كمكم با مصالح و مواد ساختماني مدرن ساخته شد. خانههاي روستايي كه زماني نشان از سنتهاي روستاييان و سبك زندگي آنان داشت، حالا انگار نه شبيه خانه روستايي مانند گذشتههاست و نه كاملا شبيه خانههاي مدرن شهري.
نهتنها شهرنشينان، بلكه حتي نسلهاي امروزي روستا نيز با توجه به تغييراتي كه در روستاها در نتيجه توسعه امكانات و خدمات رفاهي و تغيير شيوه يا سبك زندگي روستايي رخ داده است، كمتر قادر به تفكيك مفهوم خانه روستايي خود از خانه شهري هستند، اگرچه همچنان تفاوتهاي بارزي بين شهر و روستا وجود دارد. به اعتقاد مردمشناسان، خانه روستايي مدرن تلفيق و تركيب ناهماهنگ، نامتوازن و ناهمخواني از خانه روستايي سنتي، خانه شهري و چادر و كپر عشايري است.
يعني نه خانه شهري، نه چادرعشايري و نه خانه روستايي سنتي است. به عقيده مردمشناسان اما اين تغييرات تنها در شكل و قيافه خانهها خلاصه نشده است. بلکه با تغيير سبك زندگي و محيط خانه، روابط درون خانهها و خانوادهها نيز دست نخورده نمانده است. روابط و ارزشهاي بورژوايي بتدريج بر روستاها غلبه يافته، به گونهاي كه شهري شدن به مثابه نوعي ارزش بر روستا حاكم شده است. که اين خود حاکي از نابودي روستا و فرهنگ روستائي است.
«ورود تكنولوژي شهري به جوامع روستايي، تغييرات زيادي در اين جوامع ايجاد كرد. به عنوان مثال زماني كه ابزاري نظير تراكتور وارد زندگي روستايي شد نياز به عريض شدن جادهها و تغيير شكل درها و بناها همچون اضافه شدن انبار به ساختمانها و در نتيجه تغيير شكل خانهها شد. در گذشته ميان ناحيهاي كه روستا در آنجا قرار داشت و معماري سنتي نوعي رابطه خاص وجود داشت. به عنوان نمونه در مناطق كويري اغلب خانهها از گل و خاك ساخته ميشد. اما اكنون تا حدودي سبك معماري شهري در خانهسازي و زندگي روستاها كه در گذشته معماري خاص خود را داشت، نفوذ و آن را متحول كرده است.»(8)
*طرح هاي هادي و بافت روستاها:
نابسامانی وضع استقرار ساختمان ها و کیفیت نامناسب مصالح به کار رفته، فقدان سیستم دفع فاضلاب بهداشتی، نیاز مبرم به بهسازی و مقاوم سازی ابنیه و مساکن روستایی، لزوم گسترش شبکه های زیربنایی و خدمات رفاهی، ایجاد مسیرهای اصلی و فرعی در بافت روستا برای تردد وسایل نقلیه، حفظ کاربری اراضی کشاورزی و جلوگیری از توسعه بی رویه روستا، ضرورت کاهش خطرات ناشی از بلایای طبیعی و نهایتا ایجاد یک محیط برخوردار از یک رفاه نسبی مناسب از جمله اهدافی است که بنیاد مسکن در روند کاری خود تحت عنوان "طرح هادی روستایی" مد نظر قرارداده است و تاکنون در تعداد زیادی از روستاها اجرا شده است.
یکی از مسائل و مشکلات روستاها در ایران و جهان، نا بسامانی وضع ساختمانها، وضع کالبدی و کیفیت نا مناسب مصالح به کار رفته است. مشکلات مسکن روستایی و ابعاد مختلف آن باید در کل کشور بررسی شود. و نتایج حاصله مربوط به هر بخش و شهرستان و استان را باید جمع آوری نمود تا به یک جمع بندی کلی و بیان کلی از مشکلات و نارساییهای موجود رسید. در مورد بافت فیزیکی روستاها، به طور کلی با توجه به اینکه مکان یابی، استقرار و گسترش اکثر روستاها به صورت خودجوش بوده است و هیچگونه نظارتی بر روی آن نبوده است، بنابراین اساس و بنیاد آن نیز هم بر اساس طرح نقشه از پیش تعیین شده نبوده است. بنابر این آنچه مسلم است بافتهای روستایی مسائل و مشکلاتی به همراه خود دارند، از طرف دیگر با توجه به قدمت بیشتر روستاها، بافت فیزیکی روستاها معمولا قدیمی است، و شاید از جهتی بتوان عنوان فرسوده را هم به آن اضافه کرد. البته در بعضی نقاط کشور بافت جدید در کنار بافت قدیم، یا حتی به صورت درهم در میان بافت قدیمی روستا احداث شده است، که به نوبه خود مشکلات خاصی را ایجاد کرده است. حتی ممکن است اجرای طرح هادی روستایی در این چنین روستاهای با مشکلات اساسی رو برو شود. به نظر می رسد که بافت قدیم روستا بر اساس احتیاجات و شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و امنیتی آن زمان ساخته و بنا گردیده است، بنابر این روشن است که با توجه به تحول شرایط زندگی مردم در روستاها و در گذر زمان و در عرصه های مختلف، بافت قدیم با زندگی امروزی مردم هماهنگی لازم را ندارد و باعث بروز مشکلاتی شده است، و اگر حداقل را در نظر بگیریم لازم است که اصلاحاتی در آن بوجود بیاید تا بتواند شرایط مناسب برای زندگی در جامعه امروز روستایی را فراهم نماید. مسائل و مشکلات موجود در بافت فیزیکی روستاها به همراه الزامات دیگر، ضرورت و اهمیت اصلاح بافت روستاها را ایجاب می کند.
طرح بهسازی و هادی روستایی طرح جامعی است که با انجام آن ضمن بررسیهای اقتصادی، اجتماعی در سطح روستاها با محوریت مرکز دهستان، به امر سطح بندی خدمات اجتماعی و زیر بنایی در سطح دهستان و روستا پرداخته می شود. طرح هادی نیز به عبارتی شامل تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی می باشد. طرح هادی هادی روستایی در شرایط فعلی برای آن دسته از نقاط رشد یافته تر روستایی که دارای مرکزیت نسبی مکانی و حوزه های مستقل تاثیر نفوذ می باشند اجرا می شود. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی طبق ماده 7 اساسنامه قانونی خود که در سال 1367 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، موظف به تهیه طرح های هادی و بهسازی و اصلاح معابر در روستاها با هماهنگی دستگاههای ذی ربط و اجرای آن با مشارکت مردم از محل اعتبارات مصوب دولت گردید.طرحهای هادی وبهسازی ابتدا برای مراکز بخشها و دهستانها و نیز روستاهای بالای 400 خانوار تهیه شد، ولی از سال 1381 کلیه روستاهای با جمعیت بیش از 100 خانوار تحت پوشش این طرح قرار گرفت و بدین ترتیب عرصه تهیه و اجرای این طرحها گسترش یافت.
با توجه به اینکه این طرح در کل کشور به منظور ارتقای سطح زندگی مردم در روستا و ایجاد محیطی مناسب تر برای زندگی و شرایط بهتر محیطی جهت کسب و کار برای آنها می باشد، ولی با این وجود این طرح از نکات مثبت و منفی متعددی برخوردار است.
*نکات مثبت آن شامل:
• درصد نسبتا بالای رضایت مردم روستا از اجرای طرح هادی.
• تاثیر در بهتر شدن زندگی مردم روستا.
• موافقت مردم با عمران و نوسازی بافت کهنه روستاها.
• باور مردم براینکه چهره روستا پس از اجرای طرح تغییر کرده و بهتر وزیباتر شده است.
• میزان مشارکت مردم در اجرای طرح بالاست و مردم برای اجرای طرح و نگهداری آن حاضر به پرداخت هزینه اند.
• اجرای طرح بر فرهنگ مردم تاثیر مثبت داشته است.
• میل به ماندن مردم در روستاها پس از اجرای طرح افزایش یافته است.
• وضعیت بهداشتی روستا پس از اجرای طرح بهتر شده است.
• عرض کوچه ها و معابر و خیابانها پس از اجرای طرح مناسب است.
• مردم از واگذاری زمینهای خود برای اجرای طرح موافقند.
*نکات منفی طرح عبارتست از:
• عدم اطلاع مردم فبل از اجرای طرح و جویا نشدن نظر مردم قبل از اجرای طرح هادی.
• عدم اجرا و ایجاد سایر خدمات رفاهی در روستا.
• عدم اجرای کامل طرح هادی.
• عدم رضایت مردم از جدول کشی و شیب بندی جدولها.
• عدم آینده نگری برای روستا در طرح اجرا شده.(3)
مهمترین نکات منفی*-
تغییر در بافت فرهنگی و اجتماعی
از بین رفتن نوع زندگی روستایی و نبدل شدن به زندگی شهری
و به تبع آن به وجود آمدن روابط خصوصی
از میان رفتن تعاون و همکاری که یکی از ویژگی های بارز زندگی روستایی میباشد
فراموشی سنت های قدیمی وابا و اجدادی مردم
و به مرور از بین رفتن هویت اصیل بومی و پس زدن آن
...........
![](http://multimedia.mehrnews.com/Original/1392/10/23/IMG14521788.jpg)