جدول مقایسه ایی ِ الفبای زبان کردی با کارکترهای لاتین و عربی :
الفبای عربی ( صامت ها ):
ئــ / ب / پ / ت / ج / چ / ح / خ / د / ر / ڕ / ز / ژ / س / ش / ع / غ / ف / ڤ /
ق / ک / گ / ل / ڵ / م / ن / و / هــ / ی
الفبای لاتین ( صامت ها ) :
B/ P / T / C / Ç / H / X / D / R / RR / Z / S / Ş / F / V / Q / K / G / L / LL / M / N/ W / H / Y
جدول مقایسه ایی ( صامت ها ) :
ئــ ( ندارد ) |
ب ( B / b ) |
پ ( P / p ) |
ت ( T / t ) |
ج ( C / c ) |
چ ( Ç / ç ) |
ح ( ندارد ) |
خ ( X / x ) |
د ( D / d ) |
ر ( R / r ) |
ڕ ( RR / rr ) |
ز ( Z / z ) |
ژ ( J / j ) |
س ( S / s ) |
ش ( Ş / ş ) |
ع ( ندارد ) |
غ (ندارد ) |
ف ( F / f ) |
ڤ ( V / v ) |
ق ( Q / q ) |
ک ( K / k ) |
گ ( G / g ) |
ل ( L / l ) |
ڵ ( LL / ll ) |
م ( M / m ) |
ن ( N / n ) |
و ( W / w ) |
هــ ( H / h ) |
ی ( Y / y ) |
الفبای عربی ( مصوت ها ):
(ــه / ه) - ( ـێـ /ــێ ) - ( ـۆ/ۆ ) - ( ــا / ا ) - ( ــوو / وو ) - ( ــی / ــیــ) - ( ــو / و ) -
بزرۆکە ( کسره کوتاه که علامتی در الفبای عربی ندارد )
الفبای لاتین ( مصوت ها ) :
E / Ê / O / A / Û / Î / U / I
جدول مقایسه ایی ( مصوت ها ) :
ــه / ه ( E / e ) | ـێـ /ــێ ( Ê / ê) | ـۆ/ۆ ( O / o ) |
ــا / ا ( A / a ) | ــوو / وو ( Û / û ) | ــی / ــیــ ( Î / î ) |
ــو / و ( U / u ) | بزرۆکە ( I / i ) |
حال به بررسی برخی از حروف الفبای لاتین که نیاز به توضیح دارد می پردازیم :
صامت ها :
ئــ : در لاتین کارکتر جدایی برای این حرف وجود ندارد و بصورت ترکیبی با حروف صدادار نوشته
می شود.
ئه = E/e >>>>>>>>>>> ئەسب = Esb
ئێ = Ê /ê >>>>>>>>>>> ئێران = Êran
ئۆ = O /o >>>>>>>>>>> ئۆردۆن = Ordon
ئا = A / a >>>>>>>>>>> ئارام = Aram
ئو = U / u >>>>>>>>>>> ئوتاق = Utaq
ئوو = Û /û >>>>>>>>>>> ئوورانووس = Ûranûs
ئی = Î / î >>>>>>>>>>> ئیبراهیم = Îbrahîm
ح :
لازم به ذکر است که تعداد زیادی از زبان شناسان کُرد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه ریشه دار کُردی بکار نمی رود و این نویسه متعلق به زبان های سامی بوده که با ورود اسلام به سرزمین کُردستان تا مدتها کُردها با تلفظ این نویسه مشکل داشتند و مدت زیادی طول کشیده تا تلفظ این نویسه را یاد گرفتند .
در الفبای لاتین نویسه ایی جدا برای این آوا تعریف نشده است و از همان نویسه ی ( h / H )
استفاده می شود.
![](http://p30upload.com/download.php?imgf=1334234285_fonts.png)
همانطور که قبلا گفتیم هیچ کلمه ایی در زبان کردی با ( ر نازک ) تلفظ نمی شود.پس (ر -های ) اول کلمه را R می نویسیم.اما اگر وسط یا انتهای کلمه بود از دو R استفاده میکنیم.
گاڕان = gaRRan / راست = Rast - رادار = Radar
![](http://p30upload.com/download.php?imgf=1334234285_fonts.png)
بسیاری از زبان شناسان کُرد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه ریشه دار کُردی بکار نمی رود و این نویسه متعلق به زبان های سامی بوده که با ورود اسلام به سرزمین کُردستان تا مدتها کُردها با تلفظ این نویسه مشکل داشتند و مدت زیادی طول کشیده تا تلفظ این نویسه را یاد گرفتند .
در الفبای لاتین نویسه ایی جدا برای این آوا تعریف نشده است و معمولا از ترکیب مصوتها با صامت بعد از ( ع ) استفاده میشود.برای ساده سازی به نحوه تلفظ این حرف در زبان فارسی دقت کنید.
علی ( در فارسی ؟ الی تلفظ می شود ) = elî
عبد ( در فاسی ؟ ابد تلفظ می شود ) = ebd
عالی ( در فاسی ؟ آلی تلفظ می شود ) =Alî
عشق ( در فاسی ؟ اِشق تلفظ می شود ) = Êşq
غ :
یادآوری :
در بیشتر کلمات ریشه دار زبان کُردی نویسه ی " غ " به نویسه ی " خ " تبدیل می شود . در کلماتی که همچین تبدیلی صورت نمی گیرد کلمه یی کُردی جای کلمه ی بیگانه را می شود .
کلمه غیر کُردی نوشتن کلمه با الفبای عربی تبدیل "غ"به"خ"یا جایگزینی با یک کلمه کُرددی
------------------------------ ----------------------------------------------
غم >> غەم >> خەم
غافل >> غافڵ >> خافڵ
غزال >> غەزاڵ >> خەزاڵ
غار >> غار >> ئەشکەوت
در الفبای لاتین نویسه ایی جدا برای این آوا تعریف نشده است و معمولا استفاده ایی هم ندارد اما اگر به هر دلیلی نیاز باشد از ( X/x ) استفاده می شود.
ڵ ( LL / ll ) :
این حرف هیچگاه در ابتدای کلمه قرار نمی گیرد. یعنی هیچ کلمه اییدر زبان کُردی با آوای" ل غلیظ " آغاز نمی گردد و اگر کلمه ایی با " ل " شروع شود حتما " ل نازک " است ، که در ابتدای آن کلمه استفاده شده است .
تاڵ = taLL - ماڵ = maLL - حاڵ=haLL
مصوت ها :
بزرۆکە ( I / i )
یادآوری :
این صدا که عرب آنرا کسره مختلسه می خواند ، در زبان کردی به بزرۆکە
( گم شده – پنهان شده ) معروف شده است . این کسره آنقدر کوتاه ادا
می شود که انگار گم یا پنهان شده است .
در الفبای زبان کردی با رسم الخط عربی برای مصوت هشتم ( بزرۆکه ) هیچ نشانه ایی تعیین نشده است و همین به دو مشکل اساسی زیر منجر شده است :
1 - تعدادی از کلمات کردی هستند مانند ( بردن ، من ، مردن ) در ظاهر فاقد مصوت هستند اما به هنگام تلفظ یک صدای کسره بسیار کوتاه خودنمایی می کند . بدین معنی که این صدا هم وجود دارد و هم تلفظ می شود امادر الفبای زبان کردی با رسم الخط عربی هیچ نشانه ای برای نشان دادن آن درنظر گرفته نشده است
2 - اشکال دوم زمانی خودش را خوب نشان می دهد که بخواهیم
زبان کُردی را بر اساس رسم الخط عربی به یک غیر کُرد آموزش دهیم .
کُرد ها خود با توجه به زبان مادری بودنشان ، ناخوداگاه می توانند تشخیص
دهند که در کجای کلمه (صدای کسره کوتاه )وجود دارد اما برای غیر کُرد چنین
امکانی حداقل در ابتدای راه وجود ندارد و این خود باعث سردرگمی می شود